Channa barca
Channa barca - niepowtarzalna piękność z Azji.
Channa barca
Królowa wężogłowów - szlachetne urodzenie zobowiązuje
Marzenia towarzyszą nam wszystkim w wielu aspektach życia codziennego. Szczęściem jest, że nie kosztują. Jeżeli chodzi o akwarystów, to marzą oni o większym akwarium, o tym, aby posiadać gatunki niespotykane albo te, które były nieosiągalne w ich dzieciństwie. Marzenia pozwalają też często tworzyć plan działania i zazwyczaj wytyczają akwarystyczną drogę, którą dość trudno kroczyć. Największą przeszkodą w tym, aby z niej nie zbaczać, jest cecha potrzebna każdemu akwaryście – CIERPLIWOŚĆ. Razem uważamy, że zaraz za nią powinien iść zdrowy rozsądek i mierzenie sił na zamiary, bo: „piniondze to nie fszystko…” jak mówi część cytatu z pewnego filmu. Można za nie mieć wiele, ale czy to wystarczy, aby w chwili, kiedy chodzi o żywe istoty, chęć posiadania mogła przesłonić oczy? Nie – a przynajmniej my tak uważamy.
Trzy słowa : endemit, Ganges, Brahmaputra...
Tytułowa bohaterka nie jest kobietą, lecz rybą, ale nie byle jaką – to Channa barca. Szlachetna, piękna, niepowtarzalna, groźna, tajemnicza, będąca obiektem wielu westchnień: importerów, biznesmenów, akwarystów doświadczonych i zakochanych nie tylko w magicznej rodzinie Channidae.
Nie bez kozery w tytule napisaliśmy „szlachetne urodzenie zobowiązuje” – jeżeli mamy się skupić tylko na naszej „szlachciance” to będzie zrozumiałe, że musi mieć warunki szczególne. Jednak rzeczą szczególną i ogromnie zobowiązującą jest zapewnienie każdemu żywemu stworzeniu trzymanemu w niewoli jak najwłaściwszych warunków do życia. Z powodu tajemniczości i bardzo rozbieżnych informacji o Channa barca (jakby celowo chronionych i nie wypuszczanych poza „królewski dwór”) sprawia to pewne problemy. A zatem, zaczynamy!
Dwie ogromne rzeki, mające wielkie znaczenie gospodarcze, i duchowe dla milionow ludzi żyjących wzdłuż jej brzegów (przy samej delcie jest to ponad 130 mln), znane chyba każdemu, kto rozpoczął naukę geografii, tworzące największą deltę na świecie, o powierzchni 80 000 km2. Właśnie tutaj napotkaliśmy pierwsze rozbieżności dotyczące występowania opisywanej ryby. Jako głowne źrodło pochodzenia tego wężogłowa podaje się Brahmaputrę, o ktorej nie sposob nie wspomnieć. To jedna z największych rzek w Indiach, a także w całej Azji. Płynie przez 3 kraje: Chiny, Indie i Bangladesz. Słowo „Brahmaputra” w sanskrycie oznacza „syn Brahmy”(Brahma to Stwórca, Bóg). Ma długość około 2840 km. Swoj bieg zaczyna od źrodłowych potokow, ktore spływają w samym lodowcu masywow gorskich Himalajow i Transhimalajow. Toczy swe początkowo lodowate wody przez ogromny teren do samej Zatoki Bengalskiej, tworząc typową rzekę gorską, aż do Niziny Hindustańskiej. Tutaj znacznie zwalnia wartki nurt, przechodząc w wielkie, szerokie i głębokie rozlewisko.
Jako drugie miejsce występowania Channa barca podawany jest Ganges, będący dla mieszkańców jego brzegów "świętą rzeką". Trudno znaleźć jednak jasne informacje potwierdzające ten fakt, czy to w środowiskach wędkarskich, czy wśród importerów, czy samych pasjonatów akwarystyki. Pewnym jest to, że w hinduizmie Ganges jest uznawany za ucieleśnienie bogini Gangi, a każdy Hindus chce odbyć pielgrzymkę do swojej rzeki–matki. My uważamy, że informacje o występowaniu tej ryby w Gangesie mogą dotyczyć jednak tylko zlewni tych dwóch rzek.
A zatem, według powszechnie dostępnych informacji, nasz wężogłów pochodzi z tym dwóch ogromnych rzek i tylko w nich występuje. Czasami jako błędnie wymieniany obszar jej występowania są wskazywane jeszcze Nepal, Pakistan i Bangladesz. Wiadomym jest, że Channa barca zamieszkuje płytkie wody, wśród licznych korzeni i świetnie radzi sobie w porze deszczowej na bardzo otwartych nurtach. Wiele sprzecznych informacji dotyczy temperatur, jakie preferuje i w jakich potrafi żyć.
Każdy, kto docenia piękno, nie przejdzie obok niej obojętnie...
Jako, że to gatunek typowo subtropikalny, wydaje się, że zakres właściwych temperatur powinien oscylować w granicach 16-24 C. Jedank opinie doświadczonych hodowców są różne. Jedni podają, że w 17C wężogłów ten jest bardziej aktywny i ma delikatnie jaśniejsze kolory. Inne informacje mówią o tym, że najlepsza temperatura to 20-22C, ponieważ w wyższych ryby te stają się osowiałe i potrafią łapać liczne infekcje, ale zarazem też nie lubią zbyt zimnych wód. Świetne i cenne informacje pochodzą od ludzi, którzy zajmują się odłowem tego wężogłowa w stanie Assam i posiadają go w nie jednym akwarium. Według nich Channa barca potrafi żyć w temperaturze 18-33C, a najlepiej czuje się w zakresie 27-28C. I co o tym sądzić? Dla nas jest to dość dyskusyjne ze względu na sybtropikalne pochodzenie ryby.
Niespotykaną cechą wśród wężogłowów jest to, że Channa barca potrafi kopać głębokie, pionowe nory (prawdopodobnie nawet na 3m) z kolbowym zakończeniem wypełnionym wodą i kilkoma wyjściami. W porze suchej ryby potrafią w nich przeczekać do pory deszczowej mimo tego, że wyżej na wyschniętych mokradłach wody już nie ma. Tam też najczęściej czyhają na swoje ofiary i gwałtownie je atakują.
Ryby z rodziny Channidae mają w sobie "magiczną" moc - wszystko, czego dowiedzieliśmy się o Channa barca, to potwierdza. W odniesieniu do znaczenia obu rzek dla Hindusów i części świata, w jakiej toczą swój bieg, śmiemy stwierdzić, że nasza tytułowa bohaterka to tak samo obiekt pożądania i wielu westchnień "wyznawców" wężogłowów. Każdy z nich chciałby ją mieć w akwarium. Dlaczego? O tym później.
Ubarwienie i budowa ciała
Ryba ta pozornie nie wyróżnia się niczym wśród wężogłowów, patrząc na jej ogólną budowę. Ma walcowaty, wydłużony kształt, dużą głowę, szeroki otwór gębowy, płetwy grzbietową i odbytową zajmujące większość jej długiego ciała, spore rozmiary, czujne jak u węża oczy osadzone tak, aby sporo widzieć. To wszystko prawda. Jednak ten walcowaty i wydłużony kształt potrafi osiągnąć ponad 100 cm ( rekord wędkarski to 105 cm i 7,5 kg masy ciała ) w przepięknym i niesamowitym ubarwieniu, niespotykanym u innych wężogłowów.
Idąc dalej: wydawać się może, że duża głowa i szeroki otwór gębowy są masywniejsze i większe niż u innych Channidae. Wrażenie to sprawiają niezwykle masywne, silne i mięsiste wargi. Płetwy grzbietowa i odbytowa są przepiękne, długie, falujące przy poruszaniu i dużo większe ( wyższe ) niż wśród innych gatunków z tej rodziny.
Jedynym porównywalnym taksonem jest "złota kobra" czyli Channa aurantimaculata, która notabene często była niepoprawnie identyfikowana jako młoda Channa barca.
Praktycznie całość ciała pokrywa cudna mozaika niewielkich plamek w kolorach niebieskim, lazurowym i fioletowym, nieco jaśniejszych na grzbiecie.
Całe ciało pokryte jest w różnym natężeniu czarnymi plamami uzupełniającymi to niezwykłe, królewskie ubarwienie. Płetwy piersiowe u dobrze rozwiniętych osobników wpadają w głęboki pomarańcz, a płetwy grzbietowa i odbytowa ( jak wcześniej wspominaliśmy najwyższe chyba wśród wszystkich wężogłowów ) są niebieskie z odcieniami żółtego i pomarańczowego, również usiane czarnymi plamkami i ciemniej obrzeżone.
Patrząc na zdjęcia naszego kolegi z Singapuru ilustrujące ten tekst, wszyscy Państwo widzą rybę niezwykłą, piękną i niespotykaną. A żeby taka była, musimy zobowiązać się do "jak najlepszego umeblowania i wyposażenia jej domu".
Akwarium musi być duuuuuże!
Zbudowanie właściwego zbiornika dla Channa barca to nie lada wyzwanie. Wszystko po to, aby zapewnić rybom optymalne, zbliżone do naturalnych warunki, czyli umożliwić im kopanie w podłożu i tworzenie jam. Wielu specjalistów zaleca wprost ich pielęgnację w oczkach wodnych, albo stawach. Niemniej jednak, aby zbliżyć się do właściwych dla tego gatunku warunków, zbiornik, jaki trzeba dla niego przeznaczyć to min. 2000 l. Odpowiednia liczba kryjówek i wahania temperatury pozwolą na namiastkę tego, co ma on w naturze. Wystarczająco mocna filtracja i niewielki ruch słupa wody to elementy niezbędne do zapewnienia właściwych warunków. Ryba ta uwielbia pływające rośliny, dające jej ukojenie i poczucie bezpieczeństwa. Zwisające od powierzchni korzenie będą cudownym uzupełnieniem wystroju.
Niezmiernie ważną rzeczą jest, podobnie jak w przypadku wszystkich wężogłowów, odpowiednie zabezpieczenie i przykrycie akwarium. Ryby te są mistrzami ucieczek z akwarium i każdy zbiornik musi być bardzo szczelny, a przykrycie również odpowiednio ciężkie w zależności od wielkości ryb w akwarium. Wężogłowy to bardzo silne ryby, potrafiące się chwilowo przemieszczać nawet bez wody przy użyciu mocnych płetw piersiowych. Warto zastanowić się nad wystrojem połączonym z paludarium, gdzie okresowy natrysk zimnej wody, obniżony jej poziom i ograniczenie w karmieniu będą stwarzać imitację pory monsunowej. Mimo ogromnego zbiornika nic innego w nim oprócz naszego raptusa nie może pływać - jak koledzy z forum o wężogłowach swojego czasu stwierdzili - "reszta to tylko pokarm".
"Jem nie byle co"
Skoro już o pokarmie mowa...Channa barca to gwałtowny i bezwzględny drapieżnik. Jednak preferencje żywieniowe tej ryby ze względu na osiągane przez nią rozmiary często wprowadzają w osłupienie. Uwielbia bowiem kraby, żaby, owady i mniejsze ryby i to znajdowano w treści jej układu pokarmowego. Bez większych problemów przystosowuje się do tego, co zaproponujemy jej w niewoli, czasami nawet przyjmuje pokarm suchy. Warto w diecie zapewnić jednak kraby, krewetki, dżdżownice, filety ryb, owady. Bezwzględnie należy unikać mięsa zwierząt stałocieplnych, bo układ pokarmowy tych ryb źle znosi jego spożywanie. Niestrawione resztki tego mięsa zalegają w jelitach, powodując otłuszczenie i choroby. Należy ze szczególną ostrożnością wprowadzać także żywy pokarm, z którym możemy przynieść różnego rodzaju pasożyty, na które Channa barca jest dość wrażliwa i nieodporna.
"Nie byle gdzie i nie byle z kim"
Informacji o rozmnażaniu tych ryb nie ma wiele, bo do dnia dzisiejszego mimo licznych prób nie udało jej się rozmnożyć w sztucznych warunkach., mimo aranżowania specjalnych jam i nor w zbiornikach. Stworzenie takich warunków nie jest łatwe, a nawet gdy już je mamy, to tylko początek drogi. Ze względu na bardzo gwałtowny charakter tego gatunku dobranie właściwej pary tarlaków to kolejny stopień trudności. Naszych zachodnim sąsiadom udało się po wielu próbach w zaaranżowanym specjalnie akwarium utrzymać parę ryb, które względnie się "dogadują" i żyją już jakiś czas razem. Tym nie różnią się zresztą specjalnie od wielu gatunków z rodziny Channidae.
Samiec odznacza się posiadaniem większej i bardziej okazałej płetwy grzbietowej, samica ma natomiast większy i szerszy łeb. W kwestii wychowania młodych wszelkie źródła podtrzymują jedno stanowisko - rodzice opiekują się młodymi. Nie wiadomo jednak, czy ikra i młode są inkubowane w pysku. Informacje w tym przypadku są bowiem rozbieżne. Ikra składana jest prawdopodobnie w okolicach marca - kwietnia , a gdy przychodzi pora deszczowa, młode wypływają z jamy na rozlewisko w poszukiwaniu pokarmu. Rosną szybko i nierówno, zdarzają się częste akty kanibalizmu. Ze względu na rzadkość występowania w naturze jest to ryba osiągająca bardzo wysokie ceny rynkowe. Do niedawna za sztukę Channa barca płacono nawet 3 tysiące euro. Obecnie cena młodego osobnika w Wielkiej Brytani wynosi od 600 do 2000 funtów, a w Niemczech od 800 euro i by najmniej nie można go kupić w pierwszym lepszym sklepie akwarystycznym.
Za profesjonalne zdjęcia i pomoc serdecznie dziękujemy Tea Shyi Kai.
Artykuł o Channa barca ukazał się w Magazynie Akwarium nr 4/2015 (148) autorstwa : Piotr Barański, Marcin Szuchnik, Tea Shyi Kai.
Więcej zdjęć królowej wężogłówów Channa barca znajdzie Państwo w dziale "Galeria" lub proszę kliknąć w link : https://channa.club/portfolio-view/channa-barca
Wszystkich zainteresowanych zgłębieniem wiedzy o wężogłowach zapraszam do działu "Artykuły" lub prosze wybrać poniższy link: https://channa.club/artykuly/
Polecam również Forum Channa Club: https://forum.channa.club/
Mathias.